Vier reddingsplannen voor 'uniek scheepswrak'
RITTHEM - De Walcherse Archeologische Dienst heeft vier scenario's naar Den Haag opgestuurd om het 16e-eeuwse scheepswrak bij Ritthem alsnog te bergen. Het goedkoopste scenario kost honderdduizend euro, het duurste één miljoen euro
In de duurste variant wordt het scheepswrak eerst via een uitgebreid duikonderzoek in kaart gebracht en worden de resten daarna zorgvuldig geborgen. De goedkoopste oplossing is om zonder duikonderzoek met een knijper van Defensie de resten uit het water te halen, waarbij het wrak wel verder beschadigd wordt, waarna onderzoekers de brokstukken weer bij elkaar gaan puzzelen.
Een tussenoplossing is om alleen een duikonderzoek uit te voeren, zonder de berging. Daarna blijft in dat scenario het wrak op de bodem van de Westerschelde liggen, waardoor er waarschijnlijk binnenkort weinig meer van over is.
Archeologisch belang
Rijkswaterstaat ontdekte het wrak in 1999, waarna er, zonder resultaten, op werd gedoken. Pas in 2005 haalden duikers van wrakduikstichting 'de Roompot' een aantal kanonnen naar boven. Dat trok de aandacht, waarna de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed onder leiding van Arent Vos drie weken lang onderzoek deed naar het wrak.
Oorlogsschip
Een houtmonster wees uit dat het schip van rond 1550 is. Door het formaat moet het gaan om een groot koopvaardijschip of oorlogsschip. De aanwezigheid van kanonnen en bepaalde houtstructuren zou erop kunnen wijzen dat het één van de eerste Nederlandse of Zeeuwse oorlogsschepen is. Verder staat er een wapen op een opgevist kanon dat wijst op de hertogen van Bourgondië, die hun thuishaven in Veere hadden.
Volgend Bernard Meijlink van de Walcherse Archeologische Dienst zou het ook om een Spaans oorlogsschip kunnen gaan. Eind 16e eeuw werd er op de Westerschelde bij het fort Rammekens hevig gevochten door de Geuzen en de Spanjaarden. Mogelijk is het schip bij één van deze gevechten gezonken.
Wandtapijten
De zeeslagen tussen de Spanjaarden en de Geuzen zijn na de Nederlandse overwinning vastgelegd in meerdere wandtapijten, die nu te tentoongesteld worden in het Zeeuws Museum in Middelburg. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed stelde al een reddingsoperatie voor, omdat er nog niet veel bekend is over oorlogsschepen uit de 16e eeuw.
Afbrokkelen
Hoewel er eigenlijk haast geboden was met het bergen, omdat het schip op een plateau ligt dat aan het afbrokkelen is, kwam een reddingsoperatie niet van de grond. Toen vorig jaar bleek dat het plateau steeds harder aan het afbrokkelen is en de resten van het schip binnen afzienbare tijd in de diepte kunnen storten, hebben duikers en archeologen met succes geprobeerd om weer interesse voor het wrak te wekken.
Verdrag
Rijkswaterstaat, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, de Provincie Zeeland en de Walcherse gemeenten trekken nu samen op om het ministerie van OCW warm te maken voor een reddingsoperatie. Nederland heeft aangegeven met een verdrag mee te willen doen waarbij maritiem erfgoed beter beschermd gaat worden.
Meijlink hoopt dat het wrak bij Ritthem aan de voorwaarden van het verdrag voldoet, want het is volgens hem bijzonder dat een zo groot en zo oud schip gevonden is. "Over deze periode weten we zeer weinig over de gebruikte scheepstypen en de scheepsbouw."
Maar of deze volgens Meijlink unieke vondst van de afbrokkelende bodem van de Westerschelde gered zal worden is nog maar de vraag. Het is nu aan minister Jet Bussemaker om te beslissen of de resten van het schip de moeite waard zijn om te redden.